صحن امام خمینی
اين صحن در سمت حرم مطهر و مقابل خيابان امام رضا ع واقع است و بيش از 8300 متر مربع وسعت دارد آرامگاه شيخ بهايي بين اين صحن و صحن آزادي قرار دارد
صحن آزادی
اين صحن كه مشرق حرم مطهر واقع شده است از بناهاي زمان فتحعلي شاه قاجار مي باشد. طول آن 85 و عرض آن 54 متر است . اين صحن داراي چهار ايواناست . مشهورترين آتها ايوان طلاست كه متصل به حرم مي باشد. و در زمان ناصر الدين شاه قاجار طلاكوب شده است.
صحن انقلاب
يكي از زيباترين و با شكوه ترين اماكن متعلق به آستان قدس رضوي صحن انقلاب است . در اين صحن چهار ايوان وجود دارد به نامهاي « ايوان عباسي » «ايوان طلا » ايوان نقاره خانه كه ساختمان نقاره خانه بر روي آن ساخته
شده است و ايوان ساعت كه ساعت بزرگي بر آن قرار دارد . اين ايوانها از بهترين نوع مصالح هنر معماري اسلامي ساخته شده است و اين كه بيش از چند قرن از ساختمان آن مي گذرد همچنان استوار و پابرجاست.
در اين صحن پنجره بزرگي كه از فولاد و برنز ساخته شده است قراردارد ،و از اين پنجره حرم مطهر ديده مي شود . اين صحن به شكل مستطيل،به طول 5/104و عرض 5/64متر است .
ساختمان ايوان طلاي اين صحن دستور « اميرعليشيرنوايي » وزير آبادگر « سلطان حسين بايقرا» در نيمه دوم سده نهم هجري بنا شده است ،ساختمان ايوان عباسي (شمالي ) نيز در زمان شاه عباس صفوي به سال 1021 ه. ق ايجاد شده است
صحن سقاخانه
در وسط صحن انقلاب ،سقاخانه ايست با كتيبه طلا از دوران سلطنت نادر شاه افشار . به همين سبب آن را سقاخانه نادري نيز مي گويند . سنگاب مرمر مسدس آن را به دستور نادرشاه از شهر هرات افغانستان آورده اند .
آجرهاي طلايي كه با آنها كتيبه سقاخانه نوشته شده است ،ساخته اسماعيل نامي است كه سقاخانه اكنون به نام اين هنرمند گمنام شهرت يافته است . اين سقاخانه درسال 1347ه. ق تجديد بنا شده است .
صحن نقارخانه
در شبانه روز دو نوبت يكي نزديك طلوع و ديگري نزديك غروب آفتاب در روي سر در شرقي صحن انقلاب (عتيق ) در محل مخصوصي بهنام نقاره خانه كه براي اين كار ساخته شده است ،نقاره نواخته مي شود.
براي انجام اين كار 11 نفر به نوبت انجام وظيفه مي كنند كه به آنها « عمله شكوه » مي گويند . نواختن نقاره كه به جهت آگاهي از نزديك شدن پايان وقت نماز است به وسيل « طبل »و« كرنا » انجام مي شود و در طول سال جز دو ماه محرم و صفر و ساير ايام سوگواري همه روز نقاره نواخته مي شود . طبلها ذكري ندارند و فقط به عنوان «كوس شادمانه » و همنواز از شروع تا خاتمه باكرناها نواخته مي شوند . در صورتي كه كرناها ذكري دارند كه در سه دست يا سه نوبت با دميدن به صدا در مي آيند و ذكر آنها كه سينه به سينه نقل شده است چنين مي باشد :
دست اول : « سرنواز » كرنا را به طرف گنبد حضرت به عنوان سلام مي گيرد و چنين مي دمد « سلطان دين و عقبي علي بن موسي الرضا » پس نوازان كه تعداد آنها چهارنفر مي باشد جواب مي دهند « امام رضا » سرنواز مجددا با سر كرنا به طرف گنبد حضرت اشاره مي كند و چنين مي نوازد « امام رضا » پس نوازان جواب دست دوم :كرناي سرنواز ذكر مي كند « مولي ، مولي ، مولي علي بن موسي الرضا » پس نوازان جواب مي دهند « رضا جان » . سرنواز سر كرنا را به طرف گنبد حضرت مي گيرد و ذكر مي كند « يا امام غريب يا امام رضا » دست سوم :كرناي سرنواز ذكر مي كند » دوران دوران امام رضاست ) در اين موقع طبلها به عنوان شادي طبلهاي خود را به صدا در مي آورند ،اين طبل به « كوس شادمانه » معروف است . مجددا سرنواز كرنا مي كند « دوران دوران امام رضاست دادرس بيچارگان ». پس نوازان پاسخ مي دهند « اي داد رس درماندگان » موقعي كه پس نوازان مي خواهند كرناي خود را برزمين بگذارند سرنواز مي گويد : « فرياد رس» اين صحن كه در مشرق حرم مطهر واقع شده از بناهاي زمان « فتحعلي شاه » قاجار مي باشد . طول آن 85 و عرض آن 54متر است . اين صحن داراي چهارايوان است . مشهورترين آنها ايوان طلاست كه متصل به حرم مي باشد ،و در زمان « ناصرالدين شاه قاجار» طلاكاري شده است .
برگرفته از سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد
نظرات شما عزیزان: